Yönetim ve Yöneticilik Hakkında
Gelişen ve değişen anlayışlar ve koşullar, örgütsel yönetim anlayışları ve birçok farklı çağdaş yönetim yaklaşımları çalışma hayatına etki ederken yönetimin aldığı kararlar sonucu bu değişimlerin çalışana ve örgüte olan katkısından söz etmek mümkündür. Zira yönetici/yöneticilerin bakış açısına göre örgüte getirilecek bir yenilik kararı örgütü daha başarıya götürebilecekken yeniliğe kapalı bir yönetim anlayışı örgütün rakiplerinden geri kalmasına sebep olabilir. Böylelikle yönetim dediğimiz fonksiyonun işlevselliği ilgili yönetim kademelerindeki yöneticilerle birebir ilgili olduğundan, örgütün yönetim faaliyetleri değerlendirilirken esasında yönetim fonksiyonunun değil; yöneticilerin değerlendirildiği bir durum oluşmaktadır.
Yönetim, sadece emir komuta yetkisine dayanarak örgüt üyelerine emir vermekten ziyade onların her türlü verimliliğini sağlamak adına her türlü yönetsel işlevini yerine getirmek zorundadır. Bu işlevi yerine getirecek olan mekanizma ise yöneticilerdir. Yönetimin en genel tanımıyla; organizasyon kaynaklarının etkin ve yeterli biçimde planlanması, örgütlenmesi, yöneltilmesi, koordine edilmesi ve denetlenmesi yoluyla organizasyon amaçlarına erişilmesidir. Diğer bir tanıma göre, işletmenin temel girdileri olarak kabul edilen işgücü ve fiziksel varlıkların belirli amaçlar doğrultusunda bir araya en uygun ve uyumlu biçimde getirilmesi sürecidir.
İşletmelerde yönetim fonksiyonu yerine getirilirken bazı faaliyetlerin birlikte yapılması ve birbirinden ayrı düşünülmesi mümkün değildir. Bir işin nasıl yapılacağının planı, kimlerle yapılacağının koordine edilmesi, amaçlara ulaşılıp ulaşılmadığının kontrolü işletmelerde yönetim tarafından gerçekleştirilmektedir.
Yönetimin Özellikleri
Yönetim son derece önemlidir. Yönetimin önemi ile birlikte bazı özellikleri de göz önünde bulundurulmalıdır. Öncelikle yönetimin bir sanat ve sezgiye dayanan özelliğinin ötesinde, bir bilim dalı haline gelmesi birçok safhadan sonra gerçekleştiği bilinmektedir. Bununla birlikte kâr amacı gütsün ya da gütmesin tüm işletmelerde yönetimin bazı özellikleri mevcuttur. Bu özellikleri aşağıdaki gibidir:
- Amaç özelliği
- Grup özelliği
- Beşerî özelliği
- İş birliği özelliği
- İş bölümü ve uzmanlaşma özelliği
- Koordinasyon özelliği
- Yetki özelliği
- Evrensel özelliği
- Basamaksal özellik
Yönetim faaliyetlerini yerine getiren kişi olarak kabul edilen yönetici; kârı ve riski başkalarına ait olmak üzere mal veya hizmet üretmek için üretim ögelerinin alımını yapan veya yaptıran ayrıca bunları belli ihtiyaçları doyurmak amacına yönelten ve işletmeyi girişimci adına çalıştırma sorumluluğu olan kişidir Yöneticiler, işletmenin içinde bulunduğu durumu belirleyen, gelecekle ilgili doğru kararlar alabilen ve işletmenin başarısı için sürekli gelişmeleri takip edebilen özelliklere sahip olması gerekmektedir.
Bu doğrultuda işletmelerde yönetim kademeleri adı altında alt kademe, orta kademe ve üst kademe olmak üzere üç farklı şekilde sınıflandırılmaktadır. Bu kademelerdeki her bir yöneticinin farklı yetki ve sorumlulukları mevcuttur. İşletmenin tüm yetki ve sorumluluğunu taşıyan, uzun dönemli politika ve stratejileri belirleyen üst kademe yöneticileridir. Alt kademenin çalışmalarını koordine edip üst kademe tarafından belirlenen amaçları gerçekleştirmeye çalışan orta kademe yöneticileri, günlük işletme faaliyetlerini yerine getiren yöneticiler ise alt kademe yöneticilerdir.
Yöneticinin Özellikleri
Yöneticilerin sahip olması gereken bazı yeteneklerin olması kaçınılmazdır. Teknik, beşerî ve kavramsal olmak üzere sınıflandırılan bu yetenekler her yönetim görevi üstlenen kişilerde bulunması gereken özelliklerdir. Özellikler aşağıdaki gibidir:
- Problem çözme yeteneği,
- Yaratıcılık yeteneği,
- Başkalarıyla birlikte etkili çalışma yeteneği,
- Etkileyici iletişim kurabilme yeteneği,
- Farklı kavramları birleştirebilme yeteneği,
- Liderlik yeteneği,
- İnsanları tanımak,
- Objektif olmak ve objektif kalabilmek,
- Kendine güvenmek, iradesi kuvvetli olmak,
- Yerinde kararlar almak,
- İnisiyatif sahibi olmak,
- Sorumluluk duygusuna sahip olmak.
Son olarak, örgütlerin yatırım kararları, amaçlarını gerçekleştirmesi, başarısı, kısaca geleceği yönetimin alacağı kararlar doğrultusunda söz konusu olmaktadır. O halde iyi bir yönetimin iyi yöneticiler aracılığı ile gerçekleşmesi kaçınılmazdır.
