Teknolojinin Yeni Adı : Metaverse

Özellikle son yıllarda adı sıkça duyulan birçok içeriğin, içerisinde kendine yer bulabilen metaverse kavramının neler olduğunu yakından inceleyelim.

Metaverse tanımına ilk olarak tarihsel arka planda bakıldığında; metaverse ve bağlantılı sanal paralar, blok zinciri ağını kullanarak para akışını sağlamaktadır. Metaverse (sanal evren) kavramı, ilk olarak Neal Stephenson’nın bilimkurgu kitabı Snow Crash romanında 1992 yılında ortaya çıkmıştır. Romanda avatarların içerisinde yer aldığı sanal dünyaya metaverse denilmiştir.

İnternetin ortaya çıkmasıyla hızlı bir dönüşüme giren toplum, web teknolojilerinin geliştirilmesi ile bu dijital dönüşümün bir parçası olmuştur. Bu teknolojiler, öncelikle Web 1.0 ile statik olarak başlamıştır. Daha sonra geliştirilen Web 2.0 ile insan-makine etkileşimli platformlar oluşturulmuştur. Metaverse, milyonlarca insanın ve dijital ikizlerin gerçek zamanlı etkileşime gireceği devasa bir sanal dünyadır. İçinde yaşadığımız analog dünyanın ötesinde var olan tamamen dijital olarak oluşturulmuş bir dünyadır. Bazıları meta veriyi bir sonraki web (Web 3.0, uzaysal web) olarak görse de aslında bu dijital dünya etkileşim şeklimizi temelden değiştirebilecek özelliklere sahiptir. Metaverse sadece sanal alan değildir, fiziksel ve sanal dünyalarımızın kavşağı veya birleşimidir.

Metaverse, meta ötesi ve evrenin birleşiminden ortaya çıkmış olan bir kelimedir ve avatarların (dijital ikiz) politik, ekonomik, sosyal ve kültürel faaliyetlerde bulunduğu üç boyutlu bir sanal dünyayı ifade eder. Hem gerçek hem de gerçek olmayanın bir arada bulunduğu günlük hayata dayalı sanal bir dünya anlamında yaygın olarak kullanılmaktadır. Gerçek dünyadaki gibi hizmetlerin oluşabilmesi için ise kullanıcılar arasında eş zamanlı etkileşimi sağlamak ve sürdürmek gerekmektedir.

Metaverse Kullanım Alanları

Metaverse sadece kurulan yapay dünyada yaşama imkanı sunmaz aynı zamanda gerçek dünyadaki görüntüleri ve formları da oluşturabilmektedir. Web 3.0 teknolojisiyle birlikte NFT tabanlı sanat eserleri, VR gözlükler, dijital para birimleri, artırılmış ve sanal gerçeklik kavramları aktifleşmiştir. NFT olarak satışa sunulan çeşitli dijital eserlerin taklit edilemezliği sanal dünyada blokchain teknolojisi kullanılarak sağlanmaktadır.

Bununla birlikte, kullanıcılar metaverse ile üç boyutlu avatarlar oluşturularak hem gezilebilir hem de çeşitli aktiviteler yapılabilir durumda oluşturabilmektedir. Dolayısıyla metaverse dünyası oldukça geniş bir alana hâkim olacak dahası yeni bir ekonomik pazar haline gelebilecektir. Özellikle, reklamcılık faaliyetlerinde teknolojinin sunduğu olanaklar doğrultusunda bir adım öteye giderek sanal evren ile tüketicilere alışveriş yaparken kolaylıklar sunmayı amaçlamaktadır. Dijital medyanın pazarlamacıların tüketicilerle iletişim şeklini nasıl altüst ettiğine bakıldığında, teknolojik değişimin hem markalar hem de pazarlama ajansları için fırsatlar ve zorluklar yaratma eğiliminde olduğu görülmektedir. Açık olan bir diğer şey, özellikle 2020 itibarıyla tüm reklam gelirlerinin yarısından fazlasının çevrimiçi olarak harcandığını göz önünde bulundurarak, web’in evriminin reklam endüstrisi için büyük öneme sahip olmasıdır.

2022 yılı itibariyle birçok büyük çaplı şirket metaverse dünyasına giriş yapacağını açıkça söylemiştir. Bu şirketlerden en önemlisi Microsoft ekibinin metaverse sanal evrenine yönelik ofisi kuracağını duyurmasıdır. Yetkililer metaverse oluşumunu ofis yaşamında aktif hale getirmeye çalışmaktadır. Uzaktan çalışma modelinin pandemi ile birlikte yaygınlaşmasıyla video konferans uygulamalarının oldukça fazla aktifleştiği görülmektedir. Metaverse evreninde Microsoft iş platformu olarak Mesh’i kurması ve Facebook ismini Meta olarak güncellemesi durumu oldukça ciddi bir boyuta taşımıştır. Ardından, Google, Apple, Snapchat gibi şirketlerde ve aynı zamanda tekstil sektöründe önde gelen şirketlerde metaverse dünyasına giriş yapacağını açıklamıştır.

Metaverse Boyutları

1. Artırılmış Gerçeklik
Artırılmış gerçeklik teknolojileri, fiziksel dünya hakkındaki bilgileri ağ bağlantılı ve katmanlı olarak geliştirerek, bireylerin bundan yararlanmasını sağlar.

2. Yaşam Günlüğü
Nesnelerin ve kullanıcıların durumlarını ve yaşam geçmişlerini kaydeder ve raporlar. Fiziksel dünyanın çevresini ve durumunu kaydeden nesne yaşam günlükleri ve kullanıcıların yaşamlarını kaydeden kullanıcı yaşam günlüklerini kayıt altına almaktadır.

3. Ayna Dünya
Ayna dünyalar, gerçek fiziki çevre koşullarını web’ de kodlayarak sanal modeller veya bir başka ifade ile “yansımalar” oluşturulmasına denmektedir.

4. Sanal Dünya
Mevcut gerçek dünyaların yansımasının aksine, yeni ortaya çıkan sanal dünyalardır. Fiziksel dünyanın ekonomik ve sosyal yaşamını aşamalı olarak simüle eder. Kullanıcıların sanal bir dünyada ikinci kimliğe sahip olma olasılığını meydana getirmektedir.

Sonuç Olarak; Metaverse kavram olarak oldukça yenidir ve şirketler ile toplu bağlamındaki etkileri uzun vadede çok daha fazla gözlemlenebilecektir. Günümüzde daha çok oyun sektörü tarafından aktif kullanıma sahip olan Metaverse alanları girişimcilerinde dikkatini çekmekte ve fiziki yatırımların yanı sıra bu sanal dünyada da yatırım yapma eğilimleri artmaktadır. Teknolojik gelişmeler ise girişimcilerin bu eğilimlerinin hayata geçmesini kolaylaştırıcı yönde ilerlemektedir.

Ek olarak, metaverse, ilgili teknolojilerin gelişmesiyle dünyanın dört bir yanından büyük ilgi görmüştür. Metaverse yakında toplumun bir parçası olması ve dahası yeni güçlü bir ekonomik pazar olarak bu sürecin devam etmesi ön görülmektedir. Bu sanal evren Sanal gerçeklik başlıkları, artırılmış gerçeklik gözlükleri, akıllı telefon uygulamaları veya diğer cihazları kullanarak buluşabileceği, çalışabileceği ve oynayabileceği sonsuz, birbirine bağlı sanal topluluklardan oluşan bir dünyadır. Meydana gelen değişikleri takip eden global şirketler metaverse evreninin yolunda ilerlemektedir. Bugün, metaverse oyun, sahne sanatları, iş vb. dahil olmak üzere her türlü alanda başarıyla kullanılmakta ve sanal evrenle bağlantılı temel teknolojiler olan şirketler tarafından kullanılmaya başlamıştır.