İşverenlerin ve insan kaynakları birimlerinin dikkat etmesi gereken en önemli hususlardan biri, sigortalı çalışanların meslek kodlarının doğru bir şekilde bildirilmesidir. Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) nezdinde yapılan bu bildirimler, yalnızca yasal bir zorunluluk değil; aynı zamanda işçi haklarının korunması, emeklilik süreçlerinin düzenli işlemesi, teşviklerden doğru yararlanılması ve kayıt dışılıkla mücadele açısından da kritik öneme sahiptir. Bu yazımızda, meslek kodunun neden bu kadar önemli olduğunu, yanlış bildirim halinde karşılaşılabilecek idari para cezalarını ve çözüm yollarını maddeler halinde açıklıyoruz.
- SGK’nın 03.05.2025 duyurusu ile Meslek kodlarının önemini bir kez daha ortaya koydu. Söz konusu duyuru da göre Nisan 2025 MUH-SGK itibariyle fiili hizmet süresi dahilinde bildirilen sigortalıların meslek kodlarında bir oto kontrole gideceğini ve meslek kodu uygun olmayanları engelleyeceğini duyurdu. Fiili Hizmet süresi sigortalıya emeklilik açısından menfaat sağlayan bir yıpranma payı durumudur. Dolayısıyla fiilen belirlenen işte çalışmayan sigortalının bildiriminin “fiili hizmet süresi” kapsamında bildirilmemesi gerekir. Bildirimi kısıtlanan sigortalılar ilgili Sosyal Güvenlik Merkezine başvurarak düzeltme talep edebilir.
- 2020/8 sayılı SGK Genelgesi gereği “Muhtasar ve prim hizmet beyannamesinde, sigortalıların işyerlerinde fiilen yaptıkları işe uygun meslek adı ve kodunu, gerçeğe aykırı bildiren her bir işyeri için aylık asgari ücreti geçmemek üzere meslek adı ve kodu gerçeğe aykırı bildirilen sigortalı başına asgari ücretin onda biri tutarında idari para cezası uygulanır” Denmektedir. 5510 sayılı kanun 102 maddesinin “n” bendine göre idari para cezası uygulanır.
- 2025 Yılı için bu tutar her bir sigortalı için ve her bir ay için ayrı ayrı uygulanmak üzere 2.600,55 TL tutarındadır.
- Meslek kodunun yanlış bildirildiğine dair ihbar, şikâyet ve benzeri durumlar denetime intikal ettirilecektir. Denetim sonucu yanlış olduğu tespit edilir ise İdari Para cezası uygulanacaktır.
- Kurumun denetim ve kontrolü veya diğer kamu kurum ve kuruluşların denetim ve kontrolü, yazışmaları sonucu meslek kodunun yanlış bildirildiği tespit edilmiş ise 5510 sayılı kanun 102 maddesinin “n” bendine göre idari para cezası uygulanır.
- Söz konusu idari para cezalarının işyeri bazında ve her bir beyanname dönemi için ayrı ayrı uygulanması gerekmektedir.
- Her ne kadar 01.01.2018 tarihinden itibaren cezalar uygulanmaya başlanacak denilse de SGK’ nın 17.06.2021 tarih ve 26478601 sayılı Genel yazısına göre kademeli olarak geçiş yapılan illere göre İdari Para cezası uygulanacaktır. 07.2020 tarihi itibariyle de Türkiye genelinde uygulamaya geçilmiştir.
Kırşehir ilindeki mükellefler/işverenler için 01.06.2017 tarihinde.
Amasya, Bartın ve Çankırı illerindeki mükellefler/işverenler için 01.01.2018 tarihinde,
Bursa, Eskişehir ve Konya illeri merkez ve ilçelerinde bulunan mükellefler/işverenler (281 Seri No.lu Gelir Vergisi Genel Tebliğinde belirtilen bankalar hariç) için 01.01.2020 tarihinden itibaren yürürlüğe girmiştir.
- İşçinin vasfına göre alacağı ücretin düşük olması kayıt dışı (enformel) çalışma biçimidir. Meslek kodu ile bunun önüne geçilmesi amaçlardan birisidir.
- İŞKUR istatistikleri ve teşviklerinde veri akışı için önemlidir.
- İşçi /işveren uyuşmazlıklarında önemli bir veri olabilir.
- ÇÖZÜM: Şu an halen yürürlükte bulunan SGK’nın 17.06.2021 tarih ve 26478601 sayılı Genel yazısına istinaden İşverenin, sigortalı ile ilgili geçmişe dönük olarak meslek adı ve kodu değişikliğine dair talepte bulunması halinde, işverenin talebi denetime sevk edilmeksizin işleme alınacak ve 5510 sayılı Kanunun 102’nci maddesinin birinci fıkrasının (n) bendi kapsamında herhangi bir idari para cezası uygulanmayacaktır.
İş ve Sosyal Güvenlik Hukuku Uzmanı
